فلسفه، به عنوان دانشی که مادر تمام علوم است، نقش بسترساز و بنیادین در شکل گیری تمام علوم دارد. هر علمی در اصول خود وامدار فلسفه است و رشد و پویایی علوم در هر برهه‌ای از تاریخ بی ارتباط با نشاط فکری و آزادی اندیشة فلسفی در آن دوران نیست. ایران، از دیرباز و حتی پیش از اسلام، مهد اندیشه‌های ژرف و فضایی مناسب برای پرورش تفکر فلسفی بوده است. سنت فکری اندیشمندان ایرانی در تعامل با آرای فلسفی یونان و تفکر اسلامی، رنگ و بوی دیگر به خود گرفت و چنان رشد و اعتلا یافت که امروزه می‌توان به حق از سنت فلسفی ایرانی و اسلامی در کنار سایر سنن فلسفی در تاریخ اندیشه نام برد. مطالعة سیر تطور و تحول اندیشه در حوزة اسلامی، علاوه بر بازخوانی آرای اندیشمندان بزرگ این حوزه و حفظ میراث گرانبهای پیشینیان، سهم ایرانیان را در شکوفایی و اعتلای اندیشة فلسفی نمایان می‌سازد. چنین مطالعات و پژوهشهایی، از خلال سالها تحقیق و پژوهش چندین گروه به بار می‌نشیند و دانشنامه‌ها وظیفه دارند با مشخص کردن مواضع قابل مطالعه، راه را برای متفکران و اندیشمندان بگشایند و مراحل تحقیق را تا حد امکان کوتاه و آسان نمایند. گو اینکه یافتن سر نخها هم که دستمایه‌ای برای پژوهشهای عظیم‌تر هستند خود سالها به طول بینجامد.

گروه فلسفه بنیاد دایرةالمعارف اسلامی ابتدا جزو گروه فلسفه و کلام و عرفان بود. با جداشدن کلام، حدود ده سال با شاخه عرفان در گروهی واحد به فعالیت خود ادامه داد. از سال ۱۳۸۸، با تخصصی‌شدن فعالیت گروههای علمی، گروه فلسفه با تمرکز بر مدخلها و مقالات فلسفی مستقلا تشکیل شد.سه شاخة موضوعی گروه فلسفه عبارت‌اند از: اعلام، مفاهیم و اصطلاحات فلسفه، و مفاهیم و اصطلاحات منطق.