بقیة الله، تعبیر قرآنی و نیز از القاب آخرین امام شیعه اثنی عشری است. این تعبیر در آیه هشتاد و ششم سوره هود، پس از آنکه شعیب پیامبر قوم خود را به پرستش خداوند دعوت و از کم فروشی و تباهکاری نهی می کند آمده است. در احادیث شیعه، بقیة الله در این آیه به ائمه-علیهم السلام- تأویل شده است. بر اساس روایتی از امام علی –علیه السلام- مراد از بقیة الله امام مهدی-عج- است که پس از انقضای مهلت خواهد آمد و زمین را که پر ازجور شده است از داد پر خواهد کرد. این مقاله به قلم مرحوم استاد عباس زریاب برای انتشار در دانشنامه جهان اسلام تألیف شده است.(متن کامل مقاله را در ادامه مطلب ببینید)
به نوشته دانشنامه جهان اسلام، دانشنامه نگاری نگارشِ گونه‌اى از کتابهاى مرجع، حاوى اطلاعاتى کلى و همه‌جانبه از همه دانشها یا طیف معیّنى از علوم یا دانشى خاص است، که در دوره جدید در قالب الفبایى تدوین مى‌شود. این مقاله که به معرفی این نوع کتاب مرجع می پردازد مشتمل بر بخشهایى است که عبارتند از: واژگان، زمینه‌ها، عصر شکوفایی شامل دانشنامه‌هاى تک‌دانشی، دانشنامه‌هاى چنددانشى، دانشنامه‌هاى فاقد طبقه‌بندى علوم، دانشنامه‌هاى ناظر به طبقه‌بندى علوم و دانشنامه‌هاى بینابین، عصر تکرار و تقلید در قلمرو صفویان، عثمانیان وهند اسلامى، دانشنامه‌نگارى در عصر جدید به زبانهای عربی، ترکی و فارسى.(برای مطالعه متن کامل مقاله ادامه مطلب را ببینید)
با نهایت تأسف و تأثر، درگذشت شادروان استاد احمد مهدوی دامغانی را تسلیت می گوییم. بنیاد دایرةالمعارف اسلامی همواره از همکاری صمیمانۀ ایشان برخوردار بوده و مقالات بلاغت، خضر، شهربانو و شرح الاصول الخمسة آن دانشمند در دانشنامه جهان اسلام به چاپ رسیده است. از خداوند متعال برای آن فقید، رحمت و مغفرت و برای بازماندگان صبر جمیل و اجر جزیل مسئلت می‌نماییم.
تصویری از یادداشت آن استاد فقید را در فرجامه مقاله خضر(ع) مشاهده می کنید.
با نهایت تأسف درگذشت همکار عزیزمان، مدیر گروه تاریخ علم بنیاد دایرة المعارف اسلامی، مرحوم دکتر حمیدرضا گیاهی یزدی را به اطلاع می رساند. دوستان و همکاران او، با دریغ و حسرت بسیار، اینک به سوگ هجران اندیشمندی جوان و دقیق النظر نشسته اند. خدای متعال روح پاکش را غریق رحمت بی شمارش قرار دهد.
سی‌امین مجلد دانشنامۀ جهان اسلام، شامل بخش پایانی مقالات حرف «ص»، همه مقالات حرف «ض» و برخی مقالات حرف «ط»، از مدخل «صفیّه بنت حییّ» تا «طرابزون» به سرویراستاری دکتر غلامعلی حداد عادل و با مشارکت اعضای علمی و اجرايی بنیاد دایرةالمعارف اسلامی و همراهی جمعی از استادان و پژوهشگران حوزه و دانشگاه منتشر شد. این مجلد در غرفه بنیاد دایرة المعارف اسلامی واقع در شبستان، راهرو ۷ غرفه ۱۱ در سی و سومین نمایشگاه کتاب تهران دردسترس علاقه مندان قرار گرفته است.
سازمان علمی بنياد مركب از شانزده گروه علمی است. هريك از گروه‌های علمی از چند شاخۀ اصلی تشكيل شده و هر شاخه عهده دار تأليف تعداد معينی مقاله تا پايان كار تدوين دانشنامۀ جهان اسلام است. در هر گروه، مسئول شاخه وظيفۀ سفارش، تأليف، ارزيابی و ويرايش استنادی مقالات شاخۀ خود را برعهده دارد. بنابراين، در گروه‌های علمی، هر فرد تخصص ويژه ای در قلمرو كار خود دارد. مؤلفان همكار خارج از بنياد، مقالات را براساس نظر مسئول شاخه تأليف می کنند. این گروه‌ها عبارتند از: